براساس ماده 2قانون وکالت اشخاصی که دارای معلومات کافی برای وکالت باشنداما پروانه ی وکالت نداشته باشند،میتوانند درسال سه مرتبه با گرفتن جواز وکالت اتفاقی ازکانون مربوط،برای اقربای سببی یا نسبی خودتا درجه دوم ازطبقه سوم وکالت نمایند. به موجب ماده 55قانون وکالت مصوب 1315،تظاهربه وکالت وهمچنین مداخله ی اشخاصی که پروانه وکالت دادگستری ندارند درعمل وکالت دادگستری،به قید مجازات ممنوع شده است . تلاش در جهت دفاع از حقوق قانونی موکل و تحقق عدالت مهم ترین تکلیف قانونی است که می توان برای وکلا شناخت که علاوه بر آن در برخی از قوانین حدود وظایف وکیل دادگستری تعریف شده است که برای آشنایی با آنها می توانید مقاله را مطالعه نمایید . وکیل خوب علاوه بر دارا بودن اطلاعات کامل و جامع در خصوص موضوع پرونده می بایست به اصول اخلاقی و وجدانی پایبند باشد و به بهترین شکل از موکل خود دفاع نماید که برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نکات مهم در انتخاب وکیل می توانید متن مقاله را مطالعه نمایید .
اما وکیل پایه دو فقط حق شرکت در آن دسته محاکم کیفری را دارد که به جرائم تعزیری حبس کمتر از ۱۰ سال، شلاق و جزای نقدی و همچنین در محاکم حقوقی پروندههای مالی کمتر از ۵۰ میلیون تومان و خواستههای غیرمالی به جز اصل نکاح و طلاق و اثبات نسب و نفی نسب، را دارد. در مواردی که اشخاص برای دفاع از حقوق خود در دعاوی حقوقی نیاز به وکالت داشته باشند ولی به دلایلی امکان گرفتن وکیل نداشته باشند، با تشخیص عسرو حرج موکل از سوی دادگاه یا تشخیص کمسیون معاضدت کانون وکلا، در این موارد وکیلی به صورت رایگان دفاع از حقوق شخص معسر را بر عهده میگیرد. اعتبار این وکالتنامه با اعتبار اسناد رسمی برابر است و مثنند دیگر اسناد رسمی امکان جعل شدن را نیز دارد.
به طور کلی وکالت انواع گوناگونی دارد که افراد می توانند متناسب با زمان و شرایط پرونده خود وکیل مناسب را اختیار نمایند. در مرحله بازجویی متهم می تواند فقط یک وکیل داشته باشد و بازپرس باید قبل از آغاز تحقیق این حق را به متهم تفهیم کند مقرره ای که ماده ۱۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری آن را مشخص کرده است. ماده 23 – وکلای عدلیه مکلفند همهساله در سه دعوای حقوقی به عنوان معاضدت قبول وکالت نمایند و چنانچه موکل محکومله(حکم به نفع او صادر شده باشد) واقع شودحقالوکاله قانونی از آنچه که وصول شود به او پرداخته خواهد شد – پنج یک آن متعلق به کانون است.
بعد از عقد وکالت بین وکیل و موکل, وکیل می تواند به عنوان نماینده ی قانونی موکل در دادگاه حضور پیدا کند و در موارد پیش آمده و با ارائه ی شواهد و مدارک موجود به دادگاه می تواند از موکل خویش دفاع کند. شخصی که در آزمون وکالت برگزار شده توسط کانون وکلا یا مرکز مشاوران قوه قضاییه پذیرفته شده و دوره کارآموزی خود را با موفقیت سپری کرده باشد می تواند تحت عنوان وکیل شناخته می شود که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید . نکته۴ـ برای این که به وکیلی وکالت قضایی بدهید لازم است برگه های مخصوصی را که برای این موضوع توسط نهادهای قانونی تهیه شده امضا کنید و بدین وسیله شما در حدود مصرح در متن وکالتنامه به وی وکالت می دهید تا مسأله مورد درخواست شما را در مراجع قضایی یا اداری پیگیری نماید.
معمولاً بین وکیل و موکلش علاوه بر وکالتنامه، قرارداد وکالت که در مورد چگونگی دریافت حق الوکاله و مسؤولیت های طرفین است نیز تنظیم می شود که یک نسخه از آن نیز باید به موکل تسلیم شود. برای این که به وکیلی وکالت قضایی بدهید لازم است برگه های مخصوصی را که برای این موضوع توسط نهادهای قانونی تهیه شده امضا کنید و بدین وسیله شما در حدود مصرح در متن وکالتنامه به وی وکالت می دهید تا مسأله مورد درخواست شما را در مراجع قضایی یا اداری پیگیری نماید. وکیل کسی است که دیگری او را نایب خود قرار می دهد و موکل کسی است که به دیگری عنوان وکالت می دهد و نایب می کند و نکته مهم اینکه هردو باید عاقل و بالغ باشد و قصد و اختیار داشته باشند.
نحوه پایان وکالت وکیل
اگر به وکیلی مراجعه می کنید باید به وی اطمینان داشته باشید و در این صورت باید بدون واهمه همه مسائلی را فکر می کنید باید بداند به او می گویید زیرا اگر در موضوعات خود پنهانکاری کنید وی نمی تواند مسأله شما را به درستی تجزیه و تحلیل کرده و روش مناسبی برای آن پیدا کند و لذا به خطا می رود و شما هم ضرر می بینید. مطابق ماده فوق متهم می تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی، یک نفر وکیل دادگستری همراه خود داشته باشد. وکیل متهم می تواند با کسب اطلاع از اتهام و دلایل آن، مطالبی را که برای کشف حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قانون لازم بداند، اظهار کند.
- دیگر اینکه خود فرد موکل بتواند آن را انجام دهد، به عنوان مثال فردی که ورشکسته شده است از دخالت در اموال ممنوع بوده و نمی تواند در خصوص آن به فرد دیگری وکالت دهد.
- وکیل سرپرست نیز باید پس از ملاحظهی گزارش حداکثر ظرف یک هفته، نظر خود را به کمیسیون اعلام نماید.
- وکیل پایه یک دادگستری این اجازه را دارد که بدون هیچ محدودیتی در تمامی محاکم حقوقی یا کیفری کل کشور فعالیت حقوقی کنند.
- ۱- معافیت موقت از تادیه تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی در مورد دعوایی که برای معافیت ازهزینه آن ادعای اعسار شده است.
اما در سال 98 نحوه دریافت پروانه پایه یک وکالت در مرکز مشاوران قوه قضاییه با تغییرات قابل توجهی روبرو شده است. این شخص در دادگاههای حقوقی، دادگاه خانواده، شورای حل اختلاف و غیره در زمینه امور مدنی که مرتبط با قوانین مجله خبری وکالت حقوقی اعم از قانون مدنی، قانون آیین دادرسی مدنی، قانون تجارت، قانون حمایت خانواده، قانون امور حسبی و … است، ورود خواهد کرد. این نوع وکلا به صورت تخصصی در زمینههای مذکور ورود پیدا کرده تا به رفع مشکلات بپردازند.